بازیهای رایانه ای-کابوس يا رؤيا !؟
کنسولها وکلوپها
دهه 1360 شاهد راه يافتن اولين نسل کنسولهاي ــ دستگاههاي ديجيتالي ــ بازي به ايران بود. آتاري ها اولين کنسول هايي بودند که رسما براي بازي به بازار عرضه شدند. چند سال بعد وبعلت نبودن قدرت خريد اين دستگاه رؤيايي براي همه، اولين کلوپهاي بازي افتتاح شد. اين کلوب ها که هزينه اوليه اش به ازاي هر کنسول بازي يک تلويزيون ويک صندلي بود، با استقبال گسترده کودکان و نوجوانان مواجه شد. البته خيلي ها هم باوجود داشتن کنسول بازي در منزل، به دليل وجود جو هيجان و رقابت به اين مراکز مي آمدند. به تدريج کلوپها تمامي مناطق شهر وطبقات مختلف اجتماعي را در نورديد و کنسولها هم به سرعت دستخوش تغييرگشت و انواع پيشرفته تري مثل کومودور، سگا وپلي استيشن وارد بازار شد.
عصر رايانه ها
در نيمه دوم دهه 70 و با ورود رايانه هاي شخصي به بازار، علاقه عموم به سمت اين وسايل چند منظوره کشيده شد. امکانات جديد همراه گرافيک و هيجان بيشتر نسبت به کنسول هاي بازي، باعث تشويق علاقمندان به خريد رايانه شد. از طرفي چون بازي يک جنبه حاشيه اي براي رايانه ها به حساب مي آمد، خانواده ها در تهيه اين وسيله راغب تر بودند. اما امروز اين حاشيه در حال غلبه برمتن در ميان نوجوانان است.
بازيهاي عالمگير
پيشرفت سريع تکنولوژي در رايانه ها باعث پيشرفت سريعتر بازي ها شد تا با ارائه سيستم عامل هاي جديد گام بزرگ بازي هاي شبکه اي برداشته شود. اين تغيير ماهيت بزرگ مرهون ارائه سيستم عامل Windows 2000 وسيستمهاي عامل پس از آن بود که با ارائه خدمات شبکه اين امکان را به مخاطبان مي داد تا در شبکه با يکديگر به رقابت بپردازند. در کنسول هاي بازي ، رقابت حداکثربين دو نفر انجام مي شد اما در رايانه ها عملا چيزي به نام محدوديت افراد وجود ندارد. با اين تحول بزرگ در ابتداي دهه 80 در کشور مان شاهد تاسيس و رشد سريع مراکز بازهاي شبکه اي (game net) در کشور بوديم.
مشهد امام رضا
اولين مرکز بازي حدود سال 1381 در مشهد تاسيس شد. تا انتهاي سال 82 تعداد اين مراکز به تعداد انگشتان دست رسيد. رشد فزاينده اين مراکز ابتدا در محدوده محلات بالا و متوسط شهر مانند احمدآباد ، سجاد ، فرامرز و آزادشهر بود اما پس از آن اين رشد به محلات ديگر شهر مثل کوي طلاب نيز سرايت کرد. امروزه با اينکه آمار دقيقي از تعداد اين مراکز وجود ندارد ولي احتمالاً بيش از 100 محل در نقاط مختلف شهرمشهد وجود دارد.
فراموشي
به دليل وجود بازي هايي پرهيجان،جذاب، واقعي و پر از نکات فراوان و همچنين فضاهاي فکري سنگين،همه گروهها اعم از دانش آموز، دانشجو و حتي طلبه جذب اين بازيها گرديده ايند. البته کثرت مخاطبان در گروههاي ياد شده بسيار متغيير بوده و عملا آمار دقيقي براي استناد وجود ندارد. شايد يکي از دلايل درگيرشدن گروههاي مسنتر، فرار از فکر کردن به مشکلات وفراموشي موقت آنهاست. اينگونه مخاطبان اکثرا مشتريان آخر شب مراکز بازي هاي رايانه اي هستند. وحضور آنها در ساعات 9 شب تا 1 الي 2 صبح در بعضي موارد موجب بروز رفتارها و اعمال خلاف اخلاق نيز گرديده است. با اين شرايط شايد بتوان بازيهاي رايانه اي را يکي از مهمترين تخدير کننده هاي قرن جديد دانست.
يار کمکي
همراه با موج اسلام ستيزي در غرب که از اوايل دهه 90 ميلادي و پس سقوط کمونيست آغاز شد، دنياي بازهاي رايانه اي تبديل به عرصه اي بزرگ براي فعاليت هاي فرهنگي دراين زمينه گرديد. شرکت «Electronic Art» بزرگترين توليد کننده بازي در دنيا با حمايت مالي وزارت دفاع آمريکا تاسيس شد و در غالب پروژه هاي خود طي قراردادهاي سنگين مالي با پنتاگون اقدام به توليد مجموعه بازي هايي نمود که در آنها اسلام ستيزي ، تخريب نمادهاي مذهبي مانند مسجد ، مناره و .... و درگيريهاي مستقيم نظامي با کشورهايي که آمريکا آنها را دشمن تشخيص مي داد مانند چين ، ايران ، روسيه، سومالي ، افغانستان و عراق و بعضي کشورهاي عربي مانند مصر و عربستان ديده مي شد. خصوصيت مهم اين بازي ها عرضه دوره اي و دنبال کردن پروژه و توسعه آن بود.
ژنرال
خانواده بازي «Command Conquare » از درگيري هاي آمريکا و شوروي آغاز شد و به دو نسخه با نام Red Alert ــ آژير قرمز ــ توسعه يافت. سپس با تغيير موضوع اين بازي در سري جديد با عنوان General در دو نسخه به بازار عرضه شد. در اين دو نسخه جنگ هاي سه گروه نظامي از کشور آمريکا با سه گروه تروريست از کشور چين و سه گروه نظامي تروريست که از کشور هاي ايران ، عراق و مصر به تصوير کشيده شده است. وجود نماد هاي مذهبي مانند مسجد ، مناره و بناهاي اسلامي يکي از جنبه هاي ضد مذهبي اين بازي استراتژي است که بدليل طراحي بسيار واقعي و وجود جنبه هاي روانشناسانه و همچنين اجراي راحت در شبکه از سال 82 تا 85 يکي از محبوب ترين و پر مخاطب ترين بازي هاي شبکه اي در ايران بود. توسعه جديد اين بازي با عنوان فضاي جنگ هاي فضايي و تروريست هاي ماوراء زميني به بازار عرضه شده است که بازهم يکي از کم نظيرترين بازيها در زمينه گرافيک و انيميشن است.
دلتا فورث
بازي Delta Force ــ نيروهاي دلتا ــ با منانوربر نيروهاي ضربت ارتش آمريکا در شش نسخه از سال 1995 تا سال 2005 به بازار عرضه شد. موضوع بازي درگيري نظامي و اجراي عمليات هاي آزادسازي ، رهايي گروگان و مبارزه با گروه هاي تروريستي در خاورميانه ، آسياي دور ، آمريکاي جنوبي ، اروپاي شرقي و کشورهاي آفريقايي بود. اين بازي از نسخه چهارم به فضاي تخصصي جنگ با کشورهاي خاص تعلق گرفت و بصورت ويژه به کشور هاي ايران ، عراق و افغانستان و عراق پرداخت.
هرچند تعداد اينگونه بازي ها از بسيار زياد است، اما اين دو بازي را مي توان بزرگترين و قدرتمندترين محصول تفکر اسلام ستيزي و ايران ستيزي درمحيطهاي مجازي دانست.
بازي شيطاني وارکرافت
نوع ديگري از بازي هاي رايانه اي که چند ساليست بازار بازيهاي رايانه اي را تحت تاثير قرار داده ، بازيهاي همراه با انديشه هاي جادوگري ، طلسم و شيطان پرستي و... است.
مهمترين اثرتوليد شده از اين دست ومحبوبترين بازي شبکه اي ايران War Craft است. گروهي شيطاني از آسمان به زمين مي آيند. پسر پادشاه انسان ها با آنها مبارزه مي کند. ولي در آخرين قدم شکست گروه شيطاني، آنها پيشنهاد فتح زمين و پادشاهي پسر پادشاه برزمين را به او مي دهند. اوقبول مي کند، به گروه شيطاني مي پيوندد و در جنگ هايي بزرگ و طولاني همه گروه هاي زميني را شکست داده و پادشاه زمين مي شود.
توسعه مناسب، سناريوي قدرتمند، گرافيک و انيميشن جذاب و خلق فضاي استراتژيک بي نظير، جمع همه خوبي ها براي به اوج رسيدن يک بازي است. که وارکرافت همه را يکجا دارد.
بازي با همه جهان
ايراد اساسي همه بازي ها عمر آن هاست. يک بازي در يک نقطه آغاز و در نقطه اي ديگر پايان مي يابد. اما بازي جديد World Of WarCraft اين مشکل را حل کرده است. درنسخه عادي وارشما با گروههاي مختلف انسان ها ، شياطين ، حيوانات، نگهبانان جنگل و ... مي توانيد يک تيم دراختيار داشته باشيد. اما در بازي جهاني وارکرافت شما يک کارکتر از ميليون ها کارکتر بازي هستيد و مي توانيد دزد ، دکتر ، جنگجو و يا هر شغل تعريف شده ديگر بازي را انتخاب کنيد. بجنگيد، مسافرت کنيد، کار کنيد و... درحقيقت اين بازي مثل يک زندگي واقعي در دنياي مجازيست و پاياني ندارد. World Of WarCraft در حقيقت يک بازي معمولي نيست بلکه يک دنياي زندگي جديد در دنيايي مجازيست. در حال حاضر اين بازي تحت شبکه هاي شهري از طريق خطوط ADSL به مخاطبان عرضه مي شود. در شهر مشهد حدود 3 تا 5 شبکه ارائه دهنده خدمات اين بازي وجود دارد. البته اين روزها بازيکنان حرفه اي وبا امکانات مالي بالا با خريد خط ADSL مي توانند در منزل ساعتها به اي بازي بپردازند.
يکي از تبعات گسترش اين بازي درمنازل مرگهاي متعدد بازيکنان بوده است. مواردي از اينگونه مرگها درکشور هاي شرق آسيا، روسيه و... گزارش شده است که فردبدليل نخوردن آب و غذا و نشستن چندين روزه پشت کامپيوتر رهسپار آن جهان شده است.
اين مقاله با مدد دوست ارجمندم مسعود طائفي تدوين شده است.