بسم الله الرحمن الرحيم

تاريخنگاري شهدا

مدتي پيش، يكي از بچه هاي يكي از روستاهاي بندر عباس با واسطه بچه هاي مجله را تماس گرفت و گفت ماتصميم داريم خاطرات شهداي روستا را گردآوري كنيم و شايد به چاپ برسانيم. و ازمن خواست نكات فني كاررا برايش ارسال كنم. متن زيرهمان نكات ارسالي براي اين دوستمان است.

تحقيق :

- براي انجام تاريخنگاري و در نهايت انجام يك سرگذشت پژوهي مؤفق و قوي دررابطه با شهدا ابتدابايد يك مرحله تحقيقاتي مفصل و كامل را بگذرانيد. مراحل تحقيق :

1- گرد آوري هرگونه اطلاعات آرشيوي موجود در رابطه با شهداي منطقه تان. براي اينكار به خانواده ها،‌ دوستان، بنياد شهيد يا ساير مكانهايي كه ممكن است، اثري از شهدا در آنجا باشد مراجعه كنيد. پرونده شهدا در بنياد شهيد بسيار مهم است.

2- دسته بندي و مطالعه دقيق اين اطلاعات گرآوري شده.

3- استخراج سؤالاتي درباره شهيد كه بعد از خواندن پرونده اش برايتان پيش مي آيد.

4- استخراج اسامي افرادي كه مي توانيد براي مصاحبه و تكميل اطلاعات به آنها رجوع كنيد. كه ممكن خانواده،‌دوستان محل، دوستان مدرسه يا دانشگاه يا حوزه، همرزمان و ... باشند.

هماهنگي :

جهت هماهنگي انجام مصاحبه ها يا ارتباط گيري با خانواده و دوستان شهيد، بايد از يك يا چند نفر خوش سروزبان كه در ارتباط گيري قوي باشند و بتوانند افراد را به مصاحبه تشويق و ترغيب كنند،‌ استفاده كنيد. هيچگاه اينكار را در يك پروژه بزرگ بعهده خود مصاحبه گر قرار ندهيد. چند نكته ذيل رانيز به خاطر بسپاريد:

- ملاقات حضوري براي گرفتن وقت مصاحبه، مفيد تر از ارتباط تلفني است.

- اگر افرادي حاضر به مصاحبه نشدند، نااميد نشويد. گاهي اوقات بايد چند سال براي جلب حمايتشان وقت صرف كنيد.

- بعضي ها حاضر به مصاحبه حضوري نمي شوند. مصاحبه تلفني يا مكتوب را به آنها پيشنهاد دهيد.

- براي وقت گرفتن از يك نفر بهتر است از دوستان يا اعضاي ديگر خانواده اش كه با شما هماهنگ هستند، استفاده كنيد. معمولاً مادران شهدا از پسران يا دختران يا شوهرانشان حرف شنوي دارند. اينرا هم بدانيد كه از يك خانواده وقتي يك نفر حاضر به صحبت شد، بقيه را نيز همراه خواهد آورد.

- جنبه خالصانه و كار براي خداي پروژه تان – اگر انشاءالله اينچنين بود- را براي طرف مقابلتان شرح دهيد و به او بفهمانيد كه خاطرات شهدا را ثبت كردن،‌ ادامه راه شهداست. سعي كنيد اينرا بفهمانيد كه شما انگيزه مالي يا شهرت طلبي نداريد – انشاءالله اگر نداشتيد-

مصاحبه :

براي دريافتن چگونگي انجام مصاحبه بايد به منابع زياد موجود مراجعه كنيد. اين منابع را بخش كتابهايي كه برايتان مي نويسم خواهم آورد. اما چند نكته كوتاه :

- مكان مصاحبه را به عهده مصاحبه شونده بگذاريد.

 - سعي كنيد خيلي زود بااو صميمي شويد.

- تا شهيد را از قبل بطور نسبي نشناخته ايد، مصاحبه را شروع نكنيد. مصاحبه بدون مطالعه قبلي به جايي نخواهد رسيد.

- در صورتي كه خوب مطالعه كرده بوديد، اطلاعاتتان را به رخ طرف نكشيد و بيشتر گوش كنيد.

- براي مصاحبه با خانمها،‌ اولويت اينست كه يك خانم مصاحبه را انجام دهد. اگر هم اينكار ميسر نبود، همراه باخودتان يك خانم كه مي تواند همسر، مادر ، خواهر يا ... باشد راهمراه ببريد.

- براي ضبط كردن مصاحبه مي توانيد از دوربين فيلم برداري، ضبط ديجيتال، ضبط با نوار يا ... استفاده كنيد.

- سؤالاتتان بايد ريز، دقيق و گويا باشد. بدترين سؤال اينست كه به مصاحبه شونده بگوييد : «هرمطلبي در ارتباط با اين شهيد مي دانيد بفرمائيد!!!» بايد قدم به قدم و به شكل تاريخي از ابتداي تولد شهيد شروع كنيد. و به مراحل درس خواندن و كار كردن و جبهه رفتن و مرخصي آمدن و .... برسيد. با اطلاعاتتان طرف را يادي دهيد. مثلاً در پرونده شهيد تاريخهاي اعزام و مرخصي و حتي شهادت و نحوه شهادت و ... ذكر شده است. حتي مي توانيد عكسهاي شهيد را هنگام مصاحبه همراه داشته باشيد.

مراحل پس از مصاحبه :

بلافاصله پس از اتمام مصاحبه، نوار را پياده ، تايپ و ويراستاري اوليه كنيد و فايلهاي مكتوب را نگه داريد. اين فايلها ماده خامي است كه هركاري مي توانيد با آن انجام دهيد.

براي توليد آثار مكتوب مثل كتاب، مقاله و ... بايد از افرادي خبره اي كه فنون نويسندگي را بلدند استفاده كنيد. در اين آثار مي توانيد از مواد آرشيوي و اسناد و مداركي كه پيش از اين گرآوري كرده بوديد، استفاده كنيد.

 

ونكته آخر اينكه توجه كنيد با كاري سخت، طاقت فرسا و وقت گير مواجهيد. كه بجز توكل و استعانت از خداوند وائمه اطهار و روح مطهر شهدا، بايد پشتكارو صبر و شكيبايي را نيز سرلوحه كار قرار دهيد.

 و نكته آخر اينكه اين متن خلاصه ناچيزي است كه بايدآنرا با خواندن منابع مربوط به خبرنگاري تكميل نماييد.